Przychody otrzymywane przez osoby należące m.in. do składu zarządów są, niezależnie od sposobu ich powoływania, kwalifikowane do przychodu z działalności wykonywanej osobiście. Do przychodów tych zalicza się nie tylko wynagrodzenia z tytułu pełnionych funkcji, ale także nieodpłatne świadczenia otrzymywane od spółki kapitałowej w której te osoby pełnią funkcję w zarządzie (nieodpłatne świadczenia stanowią przychód podatnika na podstawie art. 11 ust.1 ustawy PDOF).
Ustawodawca nie określił, co należy rozumieć przez nieodpłatne świadczenia dla celów podatku dochodowego. W związku ze złożonością i wysokim poziomem ogólności opisu, tematyka nieodpłatnych świadczeń może budzić wiele wątpliwości odnośnie co do zakresu obejmowania.
Mieszkanie udostępnione nieodpłatnie zamiejscowemu członkowi zarządu.
W przypadku, gdy spółka nieodpłatnie zapewnia zamiejscowemu członkowi zarządu mieszkanie w miejscowości, w której znajduje się siedziba spółki, to zasadniczo, członek zarządu uzyskuje przychód z nieodpłatnych świadczeń. Tak wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 10 kwietnia 2018r., nr 0113-kdipt2-3.4011.114.2018.1.PR( https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/pisma-urzedowe/0113-kdipt2-3-4011-114-2018-1-pr-przychod-po-stronie-185005411 ): „(…)gdy Spółka nieodpłatnie udostępnia mieszkanie dla celów służbowych Członkowi Zarządu, wartość takiego świadczenia określa się według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego mieszkania. Oznacza to, że za nieodpłatne świadczenia nie mogą być uznane wydatki ponoszone przez Spółkę w związku z utrzymaniem tego mieszkania takie jak koszty eksploatacji, koszty mediów, koszty bieżących napraw i przeglądów, koszty ubezpieczenia, wyposażenia, umeblowania oraz odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej tego lokalu.
(…)wartość świadczenia w postaci wynajmu mieszkania finansowanego przez Wnioskodawcę stanowić będzie dla Członków Zarządu nieodpłatne świadczenie, które należy zaliczyć do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że od powyższego przychodu na Wnioskodawcy, jako płatniku, będzie ciążył obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. (…)
Podobne wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 26 stycznia 2017r., nr 1061-IPTPB4.4511.259.2016.1.JR.
Nocleg członka zarządu w podróży służbowej
Wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem- do wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013r w sprawie podróży służbowej (Dz. U. poz 167)- m.in. jeżeli należności te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów podatnika(członka zarządu) i zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów.
Jeśli zatem z nieodpłatnego noclegu członek zarządu korzysta w związku z podróżą odbywaną w celach służbowych, to uzyskany przez niego z tego tytułu przychód może być wolny od podatku dochodowego, w ramach limitu określonego we wspomnianym rozporządzeniu. Jeśli wartość świadczenia ( postaci nieodpłatnego noclegu) przekroczy limity wskazane w rozporządzeniu, wówczas nadwyżka będzie podlegała opodatkowaniu PIT, podobnie jak pozostałe przychody członka zarządu uzyskane z tytułu pełnionej funkcji, a spółka będzie pełniła tu funkcje płatnika. Tak wynika z ww. interpretacji indywidualnej dyrektora KIS z 26 lipca 2019r.
Składki ZUS
Pełnienie funkcji członka zarządu na podstawie powołania nie stanowi tytułu do ubezpieczeń ZUS. Uzyskany zatem przez członka zarządu przychód z nieodpłatnych świadczeń (np. z tytułu nieodpłatnego korzystania z mieszkania) nie podlega składkom ZUS.
Wydatki na rzecz członka zarządu a koszty uzyskania przychodów spółki
Jeśli spółka kapitałowa ponosi racjonalne i ekonomiczne uzasadnione wydatki na mieszkanie dla zamiejscowego członka zarządu, w celu zapewnienia prawidłowego wykonywania powierzonych mu obowiązków, to wydatki te wykazują związek z przychodami spółki. To samo dotyczy wydatków na noclegi członków zarządu podczas podróży w celach służbowych.
Według organów podatkowych, gdy członkowie zarządu nie są pracownikami spółki, to konieczność ponoszenia na ich rzecz wydatków powinna wynikać z prawidłowo zawartych umów (np. cywilnoprawnych), a w przypadku ich braku – z uchwał wspólników podjętych zgodnie z prawem albo mieć podstawę w umowie spółki, lub też powinny wnikać z postanowień regulaminów lub statutu spółki, przewidujących zwrot należności z tytułu wydatków na rzecz osób niebędących pracownikami spółki.
Rozliczenie nieodpłatnych świadczeń dla członków zarządu a VAT
Podatnicy mogą odliczyć VAT od nabytych usług (towarów) w takim zakresie, w jakim te usługi (towary) są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, z uwzględnieniem ustawowych wyłączeń i ograniczeń.
Jeśli zatem spółka ponosi wydatki na zakup usług noclegowych dla członków zarządu to nie ma prawa do odliczenia VAT z faktury dokumentującej ten zakup, nawet w przypadku najmu mieszkania w celu dalszego nieodpłatnego udostępnienia go członkom zarządu. W takim przypadku, na fakturze dokumentującej najem nie powinno być kwoty VAT. Gdyby jednak kwota tego podatku została wykazana na fakturze, to podatnik (spółka kapitałowa) nie powinien odliczać VAT z takiej faktury.
Obowiązek wykazania VAT należnego
Zgodnie z art. 8 ust 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT, uznaje się m.in. również:
1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza , w tym m.in. do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków organów stanowiących osób prawnych, jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia (importu lub wytworzenia) tych towarów lub ich części składowych.
2) nieodpłatne świadczenie usług m.in. na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Także w tym drugim przypadku organy podatkowe obecnie uważają, że obowiązek wykazania VAT należnego występuje, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT, z tytułu nabycia/wytworzenia przekazywanych nieodpłatnie usług.
Opracował:
Krzysztof Czuchran
Solid Księgowość